De Rooms-katholieke Kerk verliest in rap tempo terrein in Nederland. Minder dan 2,7 procent van de kerkleden bezoeken 's zondags nog de mis. Het rapport wat binnenkort aan de Paus overhandigd zal worden door de bisschoppen, de Ad Limina, liegt er niet om. Hoe kan een instituut waar zoveel mensen ter wereld steun, richting en troost uit halen, zo diep vallen?

Nicole van der Spoel is kerkmeester bij de Oud Katholieke kerk in Schiedam. De Oud Katholieke kerk is een zelfstandige kerk in Nederland met volgens Nicole een heel eigenzinnig en heel moderne identiteit. De kerk heeft een democratische structuur waarin ook de leden inbreng hebben via de kerkvergaderingen. Het is een lokale kerk in Nederland met zo'n ongeveer tussen de 5.000 en 6.000 leden, voornamelijk in Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. Nicole: "Eind jaren '90 is het ambt ook voor vrouwen open gesteld, dus het priesterschap. De laatste bisschopsverkiezingen waren ook open voor een vrouw. En daarnaast is de huwelijks inzegening ook voor alle mensen, dus ook voor homoseksuele en nou ja iedere vorm van geregistreerd partnerschap". 

Nicole heeft een lange zoektocht afgelegd langs allerlei kerken voor ze bij de Oud Katholieke kerk terecht kwam. Haar moeder ging niet naar de kerk. "Toen zei mijn oma: doe ze dan in ieder geval naar de Katholieke school, want dan krijgt ze ieder geval nog iets mee. Nou dat was op zich een goede zet, daar zijn wel zaadjes gelegd waarin ik in aanraking kwam met het geloof" zegt Nicole. "Op school werd er gebeden en dat vond ik wel spannend. Er waren door het jaar heen vieringen en met kerst en Pasen, ja dat wekte wel mijn interesse".

Nicole zegt uit een heel spiritueel nest te komen. "Heel vrij en heel breed opgevoed en ik heb door de jaren heen eigenlijk van alles wel gezien en onderzocht". Zo is Nicole ook naar een Boeddhistisch centrum geweest. "Pas later in mijn leven kreeg ik wel meer behoefte om echt wat gericht op zoek te gaan naar wat mij als christen aanspreekt". Het gebed, de toewijding en het beleven van in een kerk zijn, in een gewijde ruimte zijn, zijn dingen die haar het meest aanspreken. "Dat doet dus iets met mensen, dat vond ik boeiend".

Het rooms-katholieke geloof is het eerste waar Nicole mee in aanraking kwam. "De katholieke traditie sprak mij heel erg aan, in de rituelen, in de vieringen. Op het moment dat ik wil God een meer serieuze plek in mijn leven wilde geven, kreeg ik ook de behoefte om meer te verbinden met mensen die vanuit het christelijk geloof daarmee bezig zijn".

Maar ze kwam erachter dat de rooms-katholieken een aantal punten hadden waarin ze zichzelf gewoon niet kon vinden. "In het dagelijks leven ben ik complementaire therapeut". Dat is een alternatieve geneeswijze. "Daar vinden ze in sommige christelijke kerken wel wat van. Er zit soms wel een spanningsveld tussen. Ik wil wel mijn eigen vrijheid houden binnen een kerk en niet dat er voor mij bepaald wordt van dit kan wel en dat kan niet". 

"Is dat ook wat jij denkt dat zoveel mensen triggert om zich los te maken van de rooms-katholieke kerk dat het een soort als benauwend instituut wordt ervaren of als niet progressief genoeg of niet dicht bij de maatschappij genoeg?" wil presentatrice Anne Rats weten. "Nou ik denk niet dat je dat aan de rooms-katholieke kerk zou moeten toeschrijven, maar gewoon op zich aan het instituut kerk. Want dat zou ik niet eerlijk vinden. Ik denk dat er gewoon meer kerken zijn die daarmee te maken hebben gehad. Vanuit het verleden kennen we de verhalen van ouders van grootouders van dit kon niet, dat kon niet. Vader was protestant, moeder was katholiek, dat kon niet samen gaan. En dit is bepaald vanuit het instituut kerk, ongeacht of dat rooms-katholiek, protestant of hervormd was. Dus ik denk dat dat veel breder ligt dan alleen het rooms-katholieke".

"Ik denk dat iedereen heel erg een behoefte heeft aan een eigen zoektocht en niet dat het iets is wat van van bovenaf of vanuit buitenaf wordt opgelegd, maar dat er een behoefte is om te ontdekken: wie ben ik en waarom ben ik hier. Allerlei levensvragen". Nicole is voorstander van een soort 'open deur beleid' bij de kerken. Dat je de gelegenheid krijgt om te ontdekken. " Het is van belang dat je mee kunt bewegen in wat er in de alledaagse maatschappij is, maar zonder dat je meegaat in de waan van de dag. Voor mij als (nog altijd) katholiek is het belangrijk dat je ook in die oude traditie blijft staan". Maar, zo stelt Nicole, dat kan ook wel voor een spagaat zorgen. "Dus daar liggen heel veel uitdagingen. Die gesprekken worden natuurlijk vaak op theologisch niveau gevoerd. Maar dat is natuurlijk ook voor jezelf. Ik ben nu gedoopt, ik ben nu christen, katholiek, maar wat ik doe in het dagelijks leven, staat dat haaks op mekaar? In ieder geval binnen de Oud Katholieke kerk word je heel veel aangesproken op het eigen geweten. Wat zegt je eigen hart?"

Fragment uit de 248-ste aflevering van het live televisieprogramma Onder Ogen. Bekijk de hele aflevering hier: onder-ogen-zwaar-weer-cultuur-langzaam-duurzaam-leegloop-kerk-2050-en-schrijver-leest-voor

Dagelijks het laatste nieuws, de nieuwste video's en een kijkje achter de schermen bij SCHIE in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief: https://bit.ly/2H7desN